news archive 2012:11-30

W dniu 30 listopada br. Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej podjęło następujące stanowiska dotyczące projektów rozporządzeń Ministra Zdrowia:

Stanowisko w sprawie projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej po rozpatrzeniu projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami, zgłasza następujące uwagi do przedstawionego projektu:

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej sprzeciwia się przyjmowaniu kolejnych, niepopartych rzetelną analizą ekonomiczną rozwiązań prawnych, które skutkować będą wzrostem kosztów i zadłużenia po stronie podmiotów leczniczychniebędących przedsiębiorcami.

Przyjęte w przedmiotowym projekcie rozwiązania prowadzą do znacznego podniesienia norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w ww. podmiotach w stosunku do stanu obecnego, co poważnie pogorszy ich sytuację finansową. Fakt ten zobrazować może przykład Regionalnego Szpitala Specjalistycznego w Grudziądzu, gdzie w ramach realizacji projektowanego rozporządzenia należałoby zwiększyć zatrudnienie o ok. 200 etatów, co przy przyjęciu wynagrodzenia w wysokości 3.500,00 zł. generuje koszty rzędu 8.400.000,00 zł. rocznie.

Wbrew stwierdzeniem zawartym w Ocenie Skutków Regulacji, że rozporządzenie to nie będzie miało wpływu na sektor finansów publicznych w tym samorządu terytorialnego zwiększenie kosztów zatrudnienia personelu w podmiocie leczniczym niebędącym przedsiębiorcą będzie miało znaczący wpływ na finanse podmiotu tworzącego, którym najczęściej są jednostki samorządu terytorialnego. Nieuniknioną konsekwencją wejścia w życie projektowanej regulacji będzie wzrost jednostkowych kosztów świadczonych usług i w efekcie zmniejszenie liczby świadczeń opieki zdrowotnej możliwych do zrealizowania przez szpitale oraz ograniczenie ich dostępność dla pacjentów.

Uzasadnienie do projektu rozporządzenia nie zawiera analizy jak podwyższenie norm zatrudnienia personelu pielęgniarskiego w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami wpłynie na konkurencyjność tych podmiotów na rynku usług zdrowotnych oraz jak ta zmiana wpłynie na realizację kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia, jakie te podmioty realizują lub będą realizowały w przyszłości.

Regulacja ta budzi wątpliwości, również z punktu widzenia jej wpływu na rynek pracy, ponieważ w wielu regionach już brakuje kadry pielęgniarskiej, a sztywne wprowadzenie norm zatrudnienia może ten niedobór tylko pogłębić.

Ponadto proponowany projekt rozporządzenia w żadnym razie nie może być przydatnym i skutecznym narzędziem by (jak wskazano w uzasadnieniu) przeciwdziałać zdarzeniom niepożądanym, wypaleniu zawodowemu pielęgniarek i położnych etc. Do tego celu o wiele skuteczniejsze są: dobra organizacja pracy, dobre warunki pracy, dobre relacje interpersonalne, optymalne dla danej grupy zawodowej wynagrodzenie, permanentne szkolenie pracowników. Ponadto obciążanie pielęgniarek, zamiast np. opiekunów pacjenta, wszystkimi czynnościami opiekuńczymi wobec pacjenta dezawuuje ten zawód.

Zatrudnianie nadmiernej liczby personelu tak samo jak rażące niedoszacowanie w tym zakresie – niesie podobne skutki tj. frustrację i pośpiech, zniechęcenie i niestaranne wykonywanie czynności z zakresu opieki, instrumentalnych działań oraz dokumentowania procesu pielęgnowania.Uwagi szczegółowe:

1) projekt rozporządzenia, w formie zaproponowanej przez resort zdrowia, w rzeczywistości nie wskazuje sposobu ustalania minimalnych norm zatrudniania, ale już je ustala;

2) sposób obliczania minimalnej normy zatrudnienia w poszczególnych oddziałach szpitalnych według podanego wzoru jest niepotrzebnie skomplikowany i jak się okazuje po uzyskaniu wyliczeń całkowicie nieprzydatny np.: w oddziale psychiatrycznym 45 łóżkowym o 99 – 100 % obłożenia gdzie przeważa I kategoria pacjentów – należy utworzyć 40,5 etatu pielęgniarskich, w oddziale pediatrycznym z 31 pacjentami należy zatrudnić prawie 52 pielęgniarki, zaś w oddziale kardiologicznym z intensywnym nadzorem kardiologicznym wg projektu rozporządzenia wystarczy zatrudnić 18,5 pielęgniarki;

3) sugerowanie w uzasadnieniu uwzględniania wyposażenia oddziału, współopieki rodziny nie jest możliwe do zunifikowania sposobu obliczania tychże oraz obiektywnej oceny. Mieszanie pojęć opieki pielęgniarskiej i norm zatrudnienia, skutecznie komplikuje sposób ustalania norm zatrudnienia;

4) należy skreślić § 1 ust. 3 - istnieją oddziały w szpitalach powiatowych, w których obsada jednej pielęgniarki na zmianie jest wystarczająca (oddziały z małą ilością pacjentów nie wymagających dużego nakładu pracy np. oddziały rehabilitacyjne);dla takich oddziałów wprowadzenie tej zasady oznacza konieczność wzrostu kosztów zatrudnienia o 100%;

5) do § 2:

a) wyliczona na podstawie rozporządzenia normy zatrudnienia pielęgniarek mogą okazać się nieadekwatne do specyfiki i potrzeb oddziałów, a zgodnie z tym przepisem normy zatrudnienia pielęgniarek i położnych na oddziale o profilu zabiegowym jak i zachowawczym określa się na podstawie tych samych kategorii,

b) ustalona w tym przepisie liczby trzech kategorii opieki może okazać się niewystarczająca,

c) brak jest regulacji dotyczących zaszeregowania pacjentów do poszczególnych kategorii (np. pacjent zaszeregowany do kategorii II musi spełniać więcej niż połowę kryteriów opieki), spowoduje to zaszeregowanie pacjenta do wyższej kategorii przy spełnieni już jednego kryterium opieki. Np. większość hospitalizowanych pacjentów jest leczona lekami dożylnymi i mimo, że poza tym są zupełnie samodzielni można ich zakwalifikować do kategorii II;

6) projekt zawiera niewłaściwe wskaźniki średniego czasu świadczeń pielęgniarek i położnych oraz obliczania czasu dyspozycyjnego,

7) kierownika podmiotu leczniczego pozbawia się możliwości zmiany liczby etatów pielęgniarek i położnych w zależności od specyfiki organizacji podmiotu leczniczego;

8) § 7 ust. 1 w zw. z § 9 projektu, przy braku przepisu przejściowego, określa zbyt krótki, zaledwie 30 – dniowy termin do określenia minimalnych norm zatrudnienia w podmiotach leczniczych nie będących przedsiębiorcami według nowych zasad;

9) należy skreślić § 8;

10)  w załączniku nr 7 poz. 5 w rubryce: Kategoria I - należałoby przyjąć jako zasadę co najmniej dwukrotny pomiar ciśnienia tętniczego krwi, w celu zapewnienia należytego standardu nadzoru wobec pacjenta poddawanego dializie.

Stanowisko w sprawie projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie nadawania uprawnień inspektora ochrony radiologicznej w pracowniach stosujących aparaty rentgenowskie w celach medycznych

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej, po zapoznaniu się z projektem rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie nadawania uprawnień inspektora ochrony radiologicznej w pracowniach stosujących aparaty rentgenowskie w celach medycznych, nadesłanego przy piśmie Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 21 listopada 2012 r., znak GIS-PR-020-6/RMW/12/16, zgłasza następującą uwagę do przedmiotowego projektu rozporządzenia:

W § 3 ust. 1 proponuje się nadać brzmienie, które umożliwiałoby odbywanie szkolenia przez osoby ubiegające się o nadanie uprawnień inspektora ochrony radiologicznej typu R lub S również w sposób niestacjonarny (np. metodą e-learningu).

Stanowisko w sprawie projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu specjalizacji uprawniających lekarza do samodzielnego wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej w medycznym laboratorium diagnostycznym

Prezydium Naczelnej Rady lekarskiej, po rozpatrzeniu w/wym. projektu rozporządzenia nadesłanego przy piśmie Podsekretarza Stanu z dnia 21 listopada 2012 r. znak MZ-NS-ZM-0212-33555-1/WS/12, zgłasza następujące uwagi:

Uwaga ogólna:

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej wnosi o wykreślenie z treści rozporządzenia zakresu w jakim lekarze poszczególnych specjalności zostają uprawnieni do wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej, zwracając uwagę, że obowiązujące przepisy prawne, poza nielicznymi wyjątkami, nie określają tego, jakie świadczenia mogą być udzielane przez lekarzy poszczególnych specjalności.

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej zaznacza, że powyższa uwaga była również zgłaszana i co gorsza nieuwzględniona podczas prac legislacyjnych nad obecnie obowiązującym rozporządzeniem (Stanowisko Nr 4/07/P-V z dnia 12 stycznia 2007 r.) oraz nad jego późniejszymi nowelizacjami ( Stanowisko Nr 8/10/P-VI z dnia 12 lutego 2010 r ). Uwaga ta została również podniesiona w Stanowisku

Nr 52/11/P-VI z dnia 9 września 2011 r., które dotyczyło projektu rozporządzenia w przedmiotowej sprawie poddanego do konsultacji społecznych w związku ze zmianą upoważnienia ustawowego dokonaną ustawą zmieniającą ustawę o zawodach lekarza i lekarza dentysty, która weszła w życie w dniu 1 lipca 2011r.

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej zwraca również uwagę, że w Ocenie Skutków Regulacji opiniowanego obecnie projektu rozporządzenia, projektodawca nie wskazał powodu nieuwzględnienia powyższego postulatu, podając jedynie treść obowiązującego upoważnienia ustawowego zawartego w art. 16 g ust. 3 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty.

W opinii Prezydium zarówno poprzednio, jak i obecnie obowiązujący przepis upoważniający do wydania niniejszego rozporządzenia deleguje ministra właściwego do spraw zdrowia jedynie do określenia wykazu specjalizacji uprawniających lekarza do samodzielnego wykonania diagnostyki laboratoryjnej w laboratorium diagnostycznym, a nie konkretnego zakresu w jakim lekarz zostaje uprawniony do wykonywania określonych czynności diagnostycznych.

Uwagi szczegółowe:

- W pkt. 3 załącznika do projektu rozporządzenia proponuje skreślić się wyraz „cytologii”.

- W pkt. 6 załącznika do projektu rozporządzenia proponuje się skreślić wyrażenie „laboratoryjnej diagnostyki klinicznej”.

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej w dniu 30 listopada br. z niepokojem stwierdziło, że zbyt niskie środki finansowe przeznaczone na leczenie pacjentów powodują pod koniec każdego roku ograniczoną dostępność do świadczeń zdrowotnych:

„Szczególnie niepokoją sytuacje, gdy leczenie jest niezbędne z uwagi na zagrożenie życia i zdrowia. Powoduje to zachwianie poczucia bezpieczeństwa wśród obywateli.

W ocenie Prezydium brak środków finansowych w szpitalach pod koniec roku jest wynikiem przede wszystkim zbyt niskiego oszacowania i ilości poszczególnych świadczeń zdrowotnych. Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej wzywa Ministra Zdrowia do spełnienia obietnic i spowodowania właściwej ich wyceny. Dotyczy to większości świadczeń, w tym szczególnie wrażliwych czyli dotyczących leczenia dzieci.

Prezydium przypomina, że najwyższym nakazem etycznym lekarzy jest dobro chorego, a mechanizmy rynkowe, naciski społeczne i wymagania administracyjne nie zwalniają lekarza z przestrzegania tej zasady. Dlatego też Prezydium sprzeciwia się kategorycznie wywieraniu nacisków na placówki opieki zdrowotnej i indywidualnych lekarzy, by uzależniać podejmowanie leczenia pacjentów od wielkości środków finansowych.”

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej w dniu 30 listopada br. wyraziło stanowczy protest wobec treści pisma wysyłanego do lekarzy i lekarzy dentystów przez Oddziały Wojewódzkie Narodowego Funduszu Zdrowia, w treści którego Narodowy Fundusz Zdrowia zarzuca lekarzom i lekarzom dentystom działanie na szkodę Funduszu poprzez wystawianie recept na leki refundowane. W ocenie Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej zarzuty zawarte w przedmiotowym piśmie są nieuprawnione a jego wymowa obraźliwa:

„Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej stwierdza, że wystawienie przez lekarza osobie uprawnionej do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych recepty na lek refundowany nie jest działaniem, którego skutkiem jest powstanie po stronie Narodowego Funduszu Zdrowia jakakolwiek szkoda. Prawo pacjenta do otrzymania leku refundowanego uzależnione jest od posiadania przez niego uprawnień do leków refundowanych, postawionego przez lekarza rozpoznania oraz poziomu refundacji przypisanego do danego rozpoznania w obwieszczeniu Ministra Zdrowia. Jeżeli w świetle powyższych przesłanek wystawienie i realizacja recepty były uzasadnione, to po stronie Narodowego Funduszu Zdrowia nie powstaje szkoda. Ustawowym zadaniem Narodowego Funduszu Zdrowia jest finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej, jeżeli Fundusz dokonuje refundacji kosztów zakupu leku przez osobę uprawnioną, to nie jest to szkoda, lecz realizacja ustawowego obowiązku.

Szczególnie oburzający jest fakt, iż przedmiotowe pisma Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje również do lekarzy i lekarzy dentystów, którzy nie podpisali umów upoważniających do wystawiania recept na leki refundowane i wystawiają jedynie recepty pełnopłatne.

Jeżeli w ocenie Narodowego Funduszu Zdrowia recepty wystawione po 1 lipca 2012 r. przez lekarzy i lekarzy dentystów, którzy nie podpisali umów upoważniających do wystawiania recept na leki refundowane, nie powinny być realizowane, to Narodowy Fundusz Zdrowia powinien był podjąć stosowne działania i poprzez elektroniczny system wymiany danych z aptekami zablokować możliwość realizacji takich recept. Nie oznacza to jednak, że realizacja takich recept skutkowała powstaniem po stronie Narodowego Funduszu Zdrowia szkody.”

Wobec powyższego Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej wezwało Narodowy Fundusz Zdrowia do zaprzestania podejmowanych wobec lekarzy i lekarzy dentystów nieuprawnionych działań i stawiania bezpodstawnych zarzutów.

Prezes NRL Maciej Hamankiewicz wystosował list do Prezesów Okręgowych Izb Lekarskich z przypomnieniem, iż zgodnie z § 32 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 marca 2012 r. w sprawie recept lekarskich /Dz. U. 2012.260/ od dnia 1 stycznia 2013 r. numer prawa wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty na recepcie ma mieć formę kodu kreskowego.

Rozporządzenie dopuszcza w § 16 ust.1 pkt 2a, uzupełnienie tych danych przez aptekę, jednak Prezes NRL podkreślił, że nowy wymóg Ministerstwa Zdrowia może sprawiać problem lekarzom emerytom i rencistom, dlatego też poprosił, aby Okręgowe Izby Lekarskie otoczyły ich w tym zakresie opieką i rozważyły możliwość drukowania recept ze stosownym kodem.